Nguyễn Văn Huyên là một trí thức yêu nước tiêu biểu, là người đặt nền móng cho ngành nghiên cứu văn hóa Việt Nam, một nhà giáo dục học lớn, nhà sử học, nhà dân tộc học. Ông là người chiến sĩ rất mực trung thành với lý tưởng cao đẹp của dân tộc và của Đảng, có nhiều đóng góp trên các lĩnh vực giáo dục, đào tạo, khoa học xã hội và nhân văn.

Giáo sư Nguyễn Văn Huyên thuộc lớp trí thức yêu nước, giàu tài năng sáng tạo. Ngay sau ngày Cách mạng Tháng Tám thành công, nước nhà vừa giành được độc lập, Chính phủ giao cho ông trọng trách làm Giám đốc Viện Viễn Đông Bác cổ. Trong giai đoạn làm việc ở đây ông đã thể hiện tầm trí tuệ rộng lớn bao quát rất nhiều lĩnh vực, từ lịch sử truyền thống lâu đời của dân tộc đến những vấn đề hiện đại hoặc hướng tới hiện đại, từ nghiên cứu làng xã, tập tục đến nghiên cứu thể chế hành chính Việt Nam, nghiên cứu tôn giáo nguyên thủy, lễ hội truyền thống, tín ngưỡng dân gian,... Sự quan tâm của ông liên quan đến nhiều mặt đời sống văn hóa - xã hội nhưng đều thống nhất ở một tấm lòng - tấm lòng của người trí thức yêu nước, tấm lòng đưa ông đến với cội nguồn dân tộc và truyền thống lịch sử lâu dài của cha ông, giúp ông hiểu được cái cơ bản tạo ra sức sống của dân tộc.

Trên cương vị Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Nguyễn Văn Huyên có công lớn trong việc đặt nền móng cho ngành giáo dục nước ta trong những buổi đầu khi đất nước mới giành được độc lập. Ở cương vị người lãnh đạo cao nhất của ngành ông đã góp phần xây nên nền quốc học toàn dân, xóa bỏ tình trạng 95% dân số mù chữ, tổ chức một mạng lưới trường học rộng khắp, xây dựng nên một hệ thống giáo dục khá hoàn chỉnh. Trong khi nghiên cứu thực tiễn Việt Nam và kinh nghiệm giáo dục nước ngoài, ông đã chú trọng đến toàn bộ các vấn đề cơ bản của sự nghiệp giáo dục như vị trí của nhà trường trong xã hội, hệ thống giáo dục quốc dân, mục tiêu đào tạo con người phát triển toàn diện, cải cách giáo dục... Cuộc đời và sự nghiệp của ông giữ một vị trí xứng đáng trong lịch sử nền giáo dục nước nhà.

Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Nguyễn Văn Huyên đảm nhiệm những vị trí khác nhau ở nhiều lĩnh vực và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Nhất (1961), Huân chương Độc lập hạng Nhất (1975), Huân chương kháng chiến hạng Nhất (1985), truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (đợt 2) về khoa học và công nghệ cho công trình: Góp phần nghiên cứu Văn hóa Việt Nam (2 tập).

Cuốn sách Nguyễn Văn Huyên - Cuộc đời và sự nghiệp tập trung giới thiệu những đóng góp của Nguyễn Văn Huyên trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo. Cuốn sách gồm các phần:
Phần thứ nhất: Nguyễn Văn Huyên sống mãi trong lòng bạn bè, đồng chí và đồng nghiệp.
Phần thứ hai: Nguyễn Văn Huyên - Một số bài viết chọn lọc.
Rất mong nhận được sự góp ý của bạn đọc để nội dung cuốn sách được hoàn chỉnh hơn.

Trân trọng giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc.